De Chinese diaspora trok de wereld over en liet iedereen kennis maken met hun unieke, onvergetelijke smaken
Van San Francisco tot Singapore, van Melbourne tot Manilla en van Londen tot Lima, je komt ze ongetwijfeld tegen.
Rijen sappige char siu (gebarbecued varkensvlees), siu yuk (geroosterd varkensvlees) en siu aap (geroosterde eend) die achter de ramen van kraampjes en restaurants bungelen. Deze heerlijke gerechten vinden hun oorsprong zo'n 3000 jaar geleden en er is vaardigheid en toewijding voor nodig om de bereiding onder de knie te krijgen. Ze symboliseren tijdloos erfgoed en traditie, maar tegelijkertijd ook een culinaire identiteit die leeft en meebeweegt met de Chinese diaspora over de hele wereld, met Lee Kum Kee als metgezel.
Toen immigranten uit het zuiden van China eeuwen geleden hun huizen verlieten op zoek naar een nieuw begin, brachten ze de Kantonese keuken naar de rest van de wereld. Ze vestigden zich in het buitenland en kookten met de ingrediënten die ze konden vinden, waardoor de Chinese keuken zo divers en wijdverspreid werd zoals we deze nu kennen. Lee Kum Kee wordt al meer dan 100 jaar door thuiskoks en chef-koks van over de hele wereld gebruikt. Dankzij onze sauzen en specerijen konden immigranten de smaak van thuis creëren en konden ondernemers succesvolle restaurants opzetten.
"Lee Kum Kee heeft de ontwikkeling van Chinees eten in het buitenland mede mogelijk gemaakt door bij te dragen aan een bepaalde cultuur en nostalgie", aldus Lucas Sin, chef-kok en host van de met een James Beard Award bekroonde YouTube-serie Street Eats.
Het begon allemaal in de Chinatowns in het centrum van grote steden. Toen de Chinese diaspora zich verspreidde, ontstonden er Chinese gemeenschappen met een gevoel van saamhorigheid, hoe ver ze ook van huis waren. Het Londense Chinatown ontstond in de 18e eeuw in het oostelijke havengebied van de stad en verplaatste zich in de jaren '50 naar de huidige locatie in de uitgaanswijk Soho. Mensen van verschillende nationaliteiten zoeken er naar lekker eten, van dim sum en pekingeend tot handgetrokken noedels en mapo tofu.
Deze taferelen herhaalden zich in verschillende landen en continenten en hebben vaak een kleurrijke geschiedenis. Zo werd Chinatown in Vancouver aangeduid als nationaal historisch monument, een 130 jaar oud mini-Hongkong waar de geur van versgebakken eiertaartjes en ananasbroodjes je tegemoet komt. Melbourne claimt dan weer de langste continue Chinese nederzetting in de westerse wereld te hebben, die haar oorsprong vindt in de goudkoorts van Australië in de jaren 1850.
Nieuwe generaties immigranten kwamen van verder weg, brachten hun eigen regionale keukens mee en breidden zich uit tot ver buiten de Chinatowns. De buitenwijk Ashfield in Sydney is een stukje Shanghai, waar nostalgische migranten zich mengen met Anglo-Australiërs die zich tegoed doen aan xiaolongbao, gebakken dumplings en dikke slierten roergebakken noedels. Flushing, in de wijk Queens, heeft Manhattan overtroffen als de belangrijkste Chinatown van New York. Hier vind je pittige Sichuan hotpot of delicatessen zoals Oeigoers brood en gegrilde lamsspiesjes met komijn.
Een van de kenmerken van de Chinese keuken is de veelzijdigheid, die zich aanpast aan de plaatselijke omstandigheden, ingrediënten en de smaak van inwoners in andere delen van de wereld. Sommige elementen bleven tijdloos, maar andere verschoven en evolueerden.
"In elke regio in China worden Chinese gerechten anders bereid. Maar er is ook de Chinese diaspora in plaatsen als Australië, de Verenigde Staten en Europa, waar mensen immigreerden en het eten veranderde", aldus chef-kok Lucas Sin.
Sommige gerechten die populair zijn in Noord-Amerika, het Verenigd Koninkrijk en Australië zijn niet bekend bij landgenoten in China of niet meer terug te leiden naar het origineel. Hieronder valt chop suey, een roerbakgerecht met een rijke saus die wordt gemaakt met een combinatie van de groenten of vlees die je in huis hebt, en General Tso's chicken, een gerecht met kip dat in beslag wordt gefrituurd en waarvan wordt aangenomen dat het in Amerika is bedacht.
Net zo fascinerend is de samensmelting van Chinese en lokale gerechten tot een aparte keuken: een evolutie die wordt aangedreven door nieuwe culturen en identiteiten. Een van de bekendste is chifa in Peru, waar grote groepen arbeiders uit de Chinese provincies Guangdong en Fujian in de 19e eeuw naartoe trokken. Ze creëerden er enkele van de populairste gerechten van het land, waaronder lomo saltado, oftewel geroerbakt rundvlees met sojasaus en rijst, aardappelen en ají amarillo (gele chilipeper), en arroz chaufa (gebakken rijst) met sopa wantan (wontonsoep).
Maar het is in Azië waar de invloed van de Chinese eetcultuur het grootst is, van de kraampjes met ramennoedels in Japan tot de loempiaverkopers in Indonesië en op de Filipijnen. In grote steden als Bangkok heeft een grote Thais-Chinese gemeenschap talloze streetfood-gerechten geïntroduceerd voor zowel de lokale bevolking als toeristen. Elke dag zie je overal in de stad mensen slurpen uit kommetjes met visballen en eiernoedels of smullen van jok (Thaise rijstepap) of borden khao moo daeng (rijst met rood varkensvlees).
En in Singapore, waar de meerderheid van de bevolking etnisch Chinees is, komen bezoekers van heinde en verre om te eten in de beroemde hawker centres en foodcourts. Hier gaan ze op zoek naar de verslavend lekkere char kway teow, rijstnoedels gebakken met reuzel in een gloeiendhete wok om ze die typische rooksmaak te geven.
Singapore en buurland Maleisië kennen ook een unieke keuken, namelijk de Peranakan- of Nyonya-keuken. Het is een combinatie van Chinese en Maleise ingrediënten en technieken om overheerlijke gerechten te bereiden, zoals romige laksa en ayam buah keluak, een rijke, donkere kipstoofpot gemaakt met een inheemse noot die correct moet worden bereid om de gifstoffen te verwijderen. Het is een keuken die niet alleen de vindingrijkheid en het meesterschap van de koks laat zien, maar ook hoe bedreven de Chinezen zijn in het integreren in verschillende samenlevingen. En met de hulp van Lee Kum Kee vieren ze met elk gerecht oude tradities en creëren ze er nieuwe.
